και αύριο όλα θα είναι μαγικά (και αν δεν είναι έτσι; )
Από τη διάχυτη απαξίωση…
Tρία χρόνια πριν, ο κόσμος έβριζε, λοιδορούσε και προπηλάκιζε τους πολιτικούς κάθε στιγμή που τους πετύχαινε σε δημόσια θέα. Η απαξίωση προς τα τότε ισχυρά κόμματα ήταν διάχυτη. (Θυμόμαστε και τους φασίστες της χ.α., και τους υπόλοιπους εθνικοκολλημένους στο σύνταγμα.) Η συνθήκη αυτή σίγουρα δεν ήταν ικανή στο να θιχτούν ευρύτερα κοινωνικά θέματα ή να εμπνεύσει το πεδίο αμφισβήτησης της ίδιας της φύσης της εξουσίας. Σταδιακά η απαξίωση αυτή μετατράπηκε σε ελπίδα για δικαιότερη διακυβέρνηση.
στην αναστήλωση της δημοκρατίας..
Τα μνημόνια ως η κατεξοχήν εξωθεσμική διαδικασία που ήρθε και επιβλήθηκε ως έκτροπο, έδειξαν ότι η κυριαρχία βρήκε τρόπους να ανασυνταχθεί προκειμένου να συνεχίσει να αναπαράγεται με τις λιγότερες δυνατές κοινωνικές αναταράξεις. Ένα μνημόνιο που “υποθηκεύει το μέλλον”, γίνεται ειδικό – από τους μέντορες της λογιστικής αλχημείας, αποκόπτεται από τα νοήματά του, και επιστρέφει απλοποιημένο, για να το χωνέψουμε: Από τη μία οι θιασώτες της οικονομικής εξυγίανσης και από την άλλοι οι “επικριτές”, εκείνοι που έθιγαν τη βιωσιμότητα του χρέους. Σ’όλα τα πεδία του δημόσιου καθεστωτικού λόγου, προσπαθούν να εμπεδωθούν οι πλαστές πολιτικές αντιπαραθέσεις: η επιβολή και η αντίδραση, η κατάσταση εκτάκτης ανάγκης και η καταστροφή, μέχρι και το δίπολο «συστημικοί – αντισυστημικοί», τρανό παράδειγμα ανιστορικότητας και εκχυδαϊσμού πολιτικής ορολογίας.
… με τα κατάλληλα εργαλεία
Η πόλωση, και όξυνση των κοινωνικών αντιπαραθέσεων της περιόδου, ενισχύεται από την κατασκευή του εσωτερικού εχθρού που διατηρεί τόσο κομβικό ρόλο στο καθεστώς έκτακτης ανάγκης: οι άνευ προηγουμένου επιθέσεις και οι συλλήψεις στις διαδηλώσεις, οι φυλακές τύπου Γ, η διαπόμπευση αγωνιστών, η καταστολή εις βάρος των κατοίκων που αγωνίζονται στις Σκουριές κι άλλα τόσα παραδείγματα κρατικής βαρβαρότητας δεν είναι απλώς μια μελανή σελίδα της δημοκρατίας. Η κατασκευή του “άλλου” έρχεται να δέσει με μια επιλεγμένη στρατηγική στόχευση που ανάγει τους μετανάστες σε εσωτερικό εχθρό και ειδικά έπειτα από την ανάμειξή τους στην εξέγερση το Δεκέμβρη 2008. Κι όσο καταστέλλονται οι “άλλοι”, η υπόλοιπη ελληνική κοινωνία προετοιμάζεται για το αδιανόητο, να απειλείται με φυλάκιση μεγάλο κομμάτι των μικροοφειλετών, παίρνοντας ένα κάπως πρωτότυπο(;) αλλά πολύ σαφές μήνυμα: Αυτό που κάποτε μετριόταν σε κοινωνική συναίνεση, πλέον κοστολογείται σε οβολό..
Προς την “ελπίδα” του Σύριζα
Με τη διάχυτη κοινωνική ένταση που επέφερε το μνημόνιο, ως καταλύτης, στο πεδίο των κοινωνικών και ταξικών συσχετισμών, ο λόγος αυτός προς υπεράσπιση της “αδύναμης πλευράς” καταλάμβανε όλο και περισσότερο διευρυμένο πεδίο στη δημόσια συζήτηση. Ο σύριζα πήρε το ρόλο του κοινοβουλευτικού εκφραστή της “αντίθετης άποψης”, στρεφόμενος πια σε ένα όλο και πιο ετερόκλητο και μη ιδεολογικά προσδιορισμένο υποκείμενο.
Διαπιστώνουμε ότι όλη η βαρύτητα έπεσε στη διατήρηση προνομιακών πεδίων και σημείων αναφοράς αγώνων, οι οποίοι αποκρυστάλλωναν ένα παρελθόν, (την επονομαζόμενη μεταπολίτευση), χωρίς καν να εκβάλλουν σε επιθυμίες και κοινωνικές δυναμικές που έρρεαν αυθόρμητα αλλά και συγκροτημένα πολιτικα σε μια τέτοια εποχή. Και μιλάμε για ένα επιμερισμό αγώνων, χωρίς καμιά προσπάθεια διασύνδεσης, συντεχνιακά και αυτοαναφορικά και μόνο με θεσμική εκπροσώπηση (δημόσιοι υπάλληλοι, καθηγητές, ερτ …) Σε μια συνθήκη όπως αναφέρουμε έκτακτης ανάγκης, εκεί που αγγίζονται “κόκκινες γραμμές”, o σύριζα καλείται να βρει ρόλο στα θεσμικά αδιέξοδα και να αποκαταστήσει τη συναίνεση που έχει χαθεί. Αυτό εκπίπτει τελικά σε ζήτημα εξουσίας: όταν κάτι φαίνεται δυσεπίλυτο, γίνεται στροφή στο έλλειμμα δημοκρατικότητας.
Τί σχέση έχουν όμως όλα αυτά με την κοινωνική απελευθέρωση;
Μετά το Δεκέμβρη του 2008 και σε κλίμα αντιεξέγερσης, ακολούθησαν αγώνες τροφοδοτούμενοι κυρίως από τα αποτελέσματα των αντικοινωνικών πολιτικών που επιβλήθηκαν από την κυριαρχία: εργατικοί αγώνες κόντρα στις απολύσεις και την υποτίμηση της εργασιακής δύναμης (χαλυβουργοι, καθαρίστριες, εκπαιδευτικοί κ.α), αγώνες ενάντια στην λεηλασία και την καπιταλιστική εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου (σκουριές, κ.α), αγώνες των μεταναστριών/στων ενάντια στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, αντιφασιστικές κινητοποιήσεις και δράσεις ενάντια στην ανάδυση του φασιστικού φαινομένου, αγώνες κρατουμένων για τη βελτίωση των συνθηκών στις φυλακές και πολλοί ακόμα. Δε ξεχνάμε και τα μεγάλα αντιμνημονιακά ραντεβού στις απεργιακές κινητοποιήσεις της γσεε, με συμμετοχή πλήθους κόσμου και εκτεταμένες συγκρούσεις με τους μπάτσους, καθώς και τις κινητοποιήσεις των αγανακτισμένων” των πλατειών.
Όμως τα αδιέξοδα που συσσωρεύτηκαν τα τελευταία χρόνια, η ένταση και η έκταση της κοινωνικής λεηλασίας, η γενικευμένη απόγνωση και η καθολική ματαιότητα, μαζί με την έλλειψη στρατηγικής και μιας συλλογικής αφήγησης για το μέλλον άφησε την κοινωνία ανήμπορη στο να απαντήσει η ίδια στην ιστορική συνθήκη. Έτσι, δε στρέφεται σε λύση, αλλά σε πρόταση διαχείρισης, με τον κοινοβουλευτισμό να ενισχύεται.
Χωρίς να μπούμε σε ενδελεχή ανάλυση των χαρακτηριστικών, των αντιφάσεων και των ορίων των κινητοποιήσεων του προηγούμενου διαστήματος, μπορούμε παρόλα αυτά να συμφωνήσουμε πως κατάφεραν να αγγίξουν τη συνείδηση ενός ευρύτερου κοινωνικού κομματιού. Για πολλές και πολλούς, υπήρξε εκείνη η μαγική στιγμή, που η αλληλεγγύη, η αξιοπρέπεια, και η συλλογικότητα, ήταν πια νοήματα βιωμένα. (Και κάποιες/οι απ’ αυτές/ους ξέρουμε ότι θα ψηφίσουν στις επερχόμενες εκλογές, αναγνωρίζοντας ότι αν οι εκλογές άλλαζαν κάτι θα ήταν παράνομες).
Και ποιο είναι τελικά το διακύβευμα αυτών των εκλογών;
Τα πολλαπλά αδιέξοδα που έχει δημιουργήσει η παγκοσμιοποίηση και ο μεταβιομηχανικός χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός (με συνεχείς κρίσεις, πτωχεύσεις κτλ) δεν πρόκειται να κριθούν στις ελληνικές εκλογές. Πόσο μάλλον μέσα απ΄αυτές να αναδειχθεί ένα νέο οικουμενικο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης, που να θίγει τον πυρήνα των σχέσεων παραγωγής..
Οι επερχόμενες εκλογές έχουν σίγουρα την ιδιαίτερη σημασία τους λόγω της τεταμένης συνθήκης πόλωσης που έχει διαμορφωθεί στο κοινωνικό πεδίο. Ωστόσο, η βαθύτερη ουσία τους δεν διαφέρει καθόλου από κάθε εκλογική διαδικασία στο πλαίσιο του κοινοβουλευτισμού όπου οι εναλλαγές των κυβερνήσεων δεν είναι τίποτα περισσότερο από εναλλαγές διαχειριστών μέσα στο υπάρχον σύστημα, της αστικής δημοκρατίας και του καπιταλισμού. Γιατί στην τελική, οι εκλογές από τη μια αποτελούν την επικύρωση των εξουσιαστικών δομών της κοινωνίας (με πρώτη και κύρια την ανάδειξη άλλης μιας γραφειοκρατίας που αποφασίζει για εμάς) και από την άλλη δεν αμφισβήτησαν ποτέ την οικονομική και κοινωνική ανισότητα και εν τέλει την ταξική φύση του καπιταλισμού, παρά συνέτειναν στην διαιώνισή του.
καμία εμπιστοσύνη σε κανέναν εθνοπατέρα…
Και είναι αυτό το κάλεσμα στις κάλπες κάθε 4 χρόνια που αποτελεί την επίφαση της δημοκρατίας, ανάγοντας τις εκλογές στην κορυφαία πράξη συμμετοχής στα πολιτικά δρώμενα. Η λογική της ανάθεσης και της αντιπροσώπευσης είναι κεντρική στο μεγαλύτερο κομμάτι του δημόσιου βίου–και όχι μόνο-. Από την πλέον συντηρητική σκοπιά του αντιδραστικού δεξιού ή του φιλήσυχου νοικοκυραίου που αναμένει φρόνιμος και απαθής, μέχρι το κομμάτι αυτό του κόσμου που βρέθηκε στους δρόμους και τώρα φαίνεται να προσδοκά νέους μεσσίες. Γεγονός θλιβερό, πόσο μάλλον αν σκεφτούμε ότι αυτές οι λογικές βάζουν ακόμα μεγαλύτερα αναχώματα στους κοινωνικο-ταξικούς αγώνες. Όσο κι αν η κοινωνική κόπωση ή η ματαιότητα προβάλλουν κάθε τόσο μπροστά μας ως απόρροια της πυγμής και της βαρβαρότητας με την οποία το καθεστώς επιβάλλεται, οι καιροί δεν αφήνουν περιθώρια επανάπαυσης ή οπισθοχώρησης.
Ο πραγματικός αγώνας δεν διεξάγεται ούτε σε κάλπες, ούτε από ειδικούς. Αυτό που πιο πολύ από ποτέ έχουμε ανάγκη είναι να συνεχίσουμε στο δρόμο του κοινωνικού και ταξικού αγώνα, να συγκροτήσουμε τις στοχεύσεις μας. Να δημιουργήσουμε αντιθεσμούς, δομές αλληλεγγύης και κοινωνικής αυτοάμυνας και να οργανώσουμε τις στιγμές της αντεπίθεσης μέσα από συνελεύσεις σε κάθε πεδίο της ζωής μας, από τα σχολεία μέχρι τους εργασιακούς χώρους και τις γειτονιές. Οι συνελεύσεις ως οριζόντιες διαδικασίες συλλογικής συνδιαμόρφωσης, συναπόφασης, αυτοργάνωσης της ζωής και του αγώνα οφείλουν να γίνουν τα κύτταρα για μια ελεύθερη αταξική κοινωνία.